نقد فیلم جویندگان

به نام خدا

جویندگان یک فیلم کلاسیک ساخته ی سلطان وسترن سازی یعنی جان فورد است. اکثر فیلم هایش با موضوع یک قهرمان کر کثیف و بی ریخت اما باهوش و قوی و یک دسته سرخ پوست احمق وحشی که جان مایه ی اکثر فیلم هایش است این فیلم هم همان روند را ادامه می دهد بدون هیچ تغییری در روح فیلم. تغییر فقط در داستان است که چگونه قرار است نشان دهد سرخ پوست ها وحشی و امریکایی ها با فرهنگ هستند .متاسفانه این موضوع نژاد پرستی فیلم های جان فورد کمی ازار دهنده و چه بسا ناراحت کننده است.او در این فیلم مانند فیلم کالسکه در تلاش است تا بگوید این سرخ پوست ها بودند که قصد داشتند ما را بکشند نه ما پس ان ها وحشی هستند این موضوع به ما حق می داده است تا ان ها را سلاخی کنیم.خیلی از فیلم های هالیوود بر همین مبنا ساخته شده است که به دلیل طاعون خود بزرگ بینی مردم امریکاست البته باید بگویم ما مردم ایران هم این طاعون را از دوران هخامنشی ها حفظ کرد و با فکر اینکه نژاد برتر هستیم خود را از جهان عقب رانده ایم.موضوع این است که هرچند جان فورد در تلاشی نمادین قصد دارد سرخ پوست ها را افراد وحشی که پوست سر می برند وتجاوز می کنند نشان دهد اما اصل موضوع در این جا نهفته است که اصلا او نمی گوید این ما بودیم که به سرزمین مادری این افراد وارد شدیم و ان ها را از تمام داشته هایی که قبلا برای خودشان بود منع کردیم متاسفانه طاعون خود بزرگ بینی امریکایی ها هیچ وقت این موضوع را به صراحت اعتراف نکرده است.

اما اگر از همه ی این مباحث عبور کنیم ساخت فیلم و هنر بکار رفته در ان حیرت انگیز است.بگذارید کمی با فیلم همرا شویم.فیلم ان گونه اغاز می شود یک قاب از درون چارچوب در صحرای زیبای داستان را به تصویر می کشید.این قاب یکی از زیباترین قالب های فیلم برداری است که تا به حال من دیده ام من بسیار دکوپاژ های تارکفسکی را دوست می دارم اما قاب شروع فیلم در جویندگان از نظر مفهوم و زیبایی در تاریخ سینما بی نظیر است.در این قاب ما می بینم که صحرا درون یک چارچوب که همان چارچوب در است قرار گرفته صحرایی که زمانی ازاد رها به هر کجا قدم‌می گذاشته است حالا خودش در یک چارچوب محدو کننده می بینددیگر خبری از ازادی های قبلی نیست و باید خودش را با این محدودیت وقف دهد.محدویت های به مانند عشق،سرگردانی،پیروی از قوانین سرسخت و الا اخر این محدویت ها باعث در چارچوب شدن یک صحرای ازاد شده است در همین حین مردی بروی اسب از دل این صحرا به داخل نزدیک می شود و دروبین از خانه خارج و او را به تصویر می کشد دکوپاژ این قسمت خارج از ان چارچوب اولیه گرفته شده است پس می توان حس کرد که فیلم در سعی است که بگوید این مرد یگانه ازاد این دنیای محدود شده یه سنت ها و چارچوب های دست پا گیر است و خودش را از تمام دنیا کنده است و در صحرا به دنبال چیزی فراتر از مادیات است البته هیچ گاه فیلم اشاره نمی کند که او به دنبال چیست و واقعا چه می خواهد که این را می توان یکی از ضعف ها فیلم دانست یا شاید گوشه ای ازفیلم به ان اشاره شده است و من ان  را به تشخیص نداده ام.شخصیت اصلی فیلم با بازی جان وین مردی ارتشی بوده و تاحدی ثروت مند او نشان می دهد خانواده ی خود  را دوست می دارد اما از نظر من جان فورد سعی دارد بگوید عشقی در قلب این مرد نهفته نیست و عشق او بیشتر  از روی تعصب است نه علاقه ی واقعی فقط روی تعصب به اینکه ان ها خانواده من هستند.این را در ان قسمتی که می فهمد دختری که تمام طول فیلم به دنبالش بوده است دیگر ان دختر ناز و حذاب کودکی نیست بلکه به همسری یک سرخ پوست در امده است و وضوع می شود دید که قصد می کند دختر را بکشد اما عشق تلاش می کند که نجات دهد .عشق های متفاوتی در فیلم دیده می شود وه از نظر من زیاد و بدون دلیل است عشق دختر و پسر جوان فیلم که در اخر با سر رسیدن پسر به مراسم ازدواج معشوق بازهم تعصب و درگیری را می بینیم نه عشق و مهربانی یا  عشق زن سرخ پوست به مرد جوان که فقط به خاطر یک کلاه فروخته شده است و از روی تعصب به اینکه به کلاهی داده شده است به خود تفهیم کرده است باید عاشق باشد دیگر نیاز نیست که بگویم که تعصب ...ودیگر رابطه هایی که می بینیم اما عشق واقعی فیلم فقط وفقط در یک است و ان عشف بین دو نفر شخصیت اصلی فیلم بازیگر نقش اول هیچ وقت به این موضوع اعتراف نمی کند که ان پسر را دوست دارد و یه او حتی اجازه نمی دهد که عمو صدایش  کند اما هنگامی که تمام اموالش را برای پسر به ارث می گذارد عشق بدون تعصب و خالص به پسرکی که زمانی دور توسط همان مرد پیدا شده است خود را بروز می دهد و این بار بدون تعصب ولی پنهانی.

به طور کلی این فیلم از نظر داستانی همان طور که اشاره کردم به مذاق من خوش نمی اید اما فیلمی صنعتی و میخکوب کننده است با گذاشتن دوساعت از وقت خود قطعا پشیمان نخواهید شد.

*نوشته شده توسط علی خیری